Wojewódzkie Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych

Na cmentarzu parafialnym w Ciechanowcu pochowani zostali Lucjan i Zygmunt Marchelowie.

Pochówek braci, żołnierzy Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, skazanych na śmierć 27 grudnia 1946 roku wyrokiem komunistycznego sądu doraźnego i tego samego dnia zamordowanych publicznie, był jednym z głównych elementów Wojewódzkich Obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych, jakie odbyły się 1 marca 2020 r.

Wzięli w nim udział Minister Edukacji Narodowej Dariusz Piontkowski, Prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek, posłowie Aleksandra Szczudło i Lech Kołakowski, Wojewoda Podlaski Bohdan Paszkowski, Dowódca 18. Pułku Rozpoznawczego w Białymstoku płk Paweł Lachowski, Szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego ppłk Robert Putrzyński, Dowódca 1. Podlaskiej Brygady Obrony Terytorialnej płk Sławomir Kocanowski, Starosta Wysokomazowiecki Bogdan Zieliński, przedstawiciele instytucji państwowych i samorządowych, służb mundurowych, rodzina braci Marchelów oraz społeczność lokalna.

Obchody rozpoczęły się mszą św. w kościele pw. Trójcy Przenajświętszej w Ciechanowcu, której przewodniczył biskup drohiczyński ks. dr. Piotr Sawczuk. Po nabożeństwie, uczestnicy ceremonii przeszli w kondukcie pogrzebowym ulicami miasta na Cmentarz Parafialny, gdzie pochowano bohaterów antykomunistycznej konspiracji. Po siedemdziesięciu trzech latach od śmierci, bracia Marchelowie z honorami wojskowymi spoczęli w imiennej mogile.

Według ustaleń IPN, 27 grudnia 1946 roku, na plac w środku wsi Wojtkowice-Glinna, rodzinnej miejscowości Marchelów, spędzono okolicznych mieszkańców, aby byli świadkami procesu braci, którzy zostali oskarżeni o nielegalne posiadanie broni oraz przynależność do Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Wyrokiem komunistycznego sądu doraźnego tego samego dnia braci rozstrzelano. Ich ciała porzucono w lesie, nie wykopując mogiły. Kilka tygodni później, braci pochowano w tajemnicy, w nieoznaczonym miejscu na cmentarzu w Ciechanowcu. Prace poszukiwawcze IPN umożliwiły ekshumację szczątków 15 września 2017 r.

Minister Edukacji Narodowej Dariusz Piontkowski podkreślił że doczekaliśmy momentu, kiedy duża część żołnierzy niezłomnych może być z honorami, w pogrzebie państwowym pochowana, że możemy im oddać cześć. "Przez kilkadziesiąt lat władze komunistyczne starały się przedstawiać ich jako bandytów i zbrodniarzy, a ich ciała pochować w nieznanych miejscach by zatrzeć o nich pamięć." - dodał Piontkowski.

Prezes IPN Jarosław Szarek w swoim wystąpieniu mówił - "Dzisiaj stajemy u grobu Lucjana i Zygmunta Marchelów. Młodzi chłopcy, marzyli o wolnej, niepodległej Polsce, marzyli o końcu niemieckiej okupacji, marzyli o tym, że jak wojna się skończy będą mieć młyn, będą młynarzami. Nie dane im to było, nie wiedzieli, że staną się ziarnem, z którego wyrośnie wolna, niepodległa Polska". Dodał, że tuż przed egzekucją bracia objęli się i tak zostali pochowani i tak też, w objęciach, zostali odnalezieni podczas ekshumacji. "Dziś ich rozdzielamy, ale dzisiaj w objęcia bierze ich wolna, niepodległa Rzeczpospolita i z tych objęć nigdy więcej ich nie wypuści." - powiedział Szarek.

Wojewoda Bohdan Paszkowski podkreślał, że wciąż mamy do spłacenia dług. "Mamy ten dług do spłacenia, aby tę pamięć chronić, tę pamięć utrwalać, upowszechniać i aby te wartości, o których myśleli, dla których żyli, dla których walczyli bracia Marchelowie, również nam były bardzo bliskie."- mówił Paszkowski.

Uroczystość w Ciechanowcu poprzedziły obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Białymstoku, które rozpoczęły się na cmentarzu wojskowym od złożenia kwiatów i salwy honorowej. Wieczorem w Operze i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku odbył się patriotyczny koncert „Psalmy dla Niezłomnych” w wykonaniu chóru VIVA MUSICA z Suwałk.

 

Zygmunt Marchel ps. Sternik ur. 14 stycznia 1921 r. w Wojtkowicach-Glinnej gm. Ciechanowiec, syn Bolesława i Stefanii z d. Marczuk. W czasie okupacji niemieckiej członek lokalnej siatki Narodowych Sił Zbrojnych. Podczas akcji "Burza" walczył w oddziale por. Franciszka Malinowskiego ps. Buksa. Od września 1945 r. w oddziale Narodowego Zjednoczenia Wojskowego ppor. Jana Boguszewskiego "Bitnego". Od lutego 1946 w oddziale "Sikory", który funkcjonował w strukturach 3. Wileńskiej Brygady NZW kpt. Romualda Rajsa "Burego". W 1946 r. pełnił funkcję komendanta placówki w Wojtkowicach-Glinnej. Aresztowany 25 grudnia 1946 r. w rodzinnej miejscowości.

 

Lucjan Marchel ur. 9 stycznia 1926 r. w Wojtkowicach-Glinnej gm. Ciechanowiec, syn Bolesława i Stefanii z d. Marczuk. W czasie okupacji niemieckiej członek lokalnej siatki Narodowych Sił Zbrojnych. Podczas akcji "Burza" walczył w oddziale ppor. Franciszka Malinowskiego ps. Buksa. Ranny trafił do szpitala w Brześciu. W 1945 r. przedostał się do rodzinnej miejscowości. Od marca 1946 r. w oddziale Narodowego Zjednoczenia Wojskowego dowodzonym przez "Sikorę" w strukturze 3.Wileńskiej Brygady NZW kpt. Romualda Rajsa "Burego". Aresztowany 21 grudnia 1946 r. w rodzinnej miejscowości.

 

 

 fot. Urząd Miejski w Ciechanowcu